وضعیت دین، عمل سوگواری و بینالملل نوین
Specters of Marx
اشباح مارکس (Spectres de Marx: L'État de la dette, le travail du deuil et la nouvelle Internationale)، نوشتهی ژاک دریدا، فیلسوف فرانسوی الجزایریتبار، اثری فلسفی و سیاسی است که در سال ۱۹۹۳ توسط انتشارات گالیلِه در پاریس منتشر شد. این کتاب، که نقطهی عطفی در آثار دریدا محسوب میشود، با رویکرد واسازی (Deconstruction) به بازخوانی اندیشههای کارل مارکس میپردازد و مفاهیمی چون عدالت، سوگواری و آیندهی دموکراسی را در بستر فروپاشی بلوک شرق بررسی میکند. دریدا با مفهوم «شبح»، به ناهمزمانی تاریخ و حضور گذشته در حال اشاره دارد.
اشباح مارکس در پاسخ به ادعای «پایان تاریخ» فرانسیس فوکویاما نوشته شد و با الهام از نمایشنامهی هملت شکسپیر، مفهوم «شبح» را برای تحلیل مارکسیسم و میراث آن به کار میبرد. دریدا استدلال میکند که روح مارکس همچنان در جهان معاصر حضور دارد و ایدههای او دربارهی سرمایهداری و عدالت اجتماعی همچنان مرتبطاند. کتاب به موضوعاتی چون بدهی (اقتصادی و اخلاقی)، سوگواری برای گذشته و مفهوم «بینالملل جدید» میپردازد. دریدا با نقد نظامهای لیبرال و اقتدارگرا، دموکراسیِ «در راه» را پیشنهاد میکند که نه اتوپیایی است و نه محدود به حضور کنونی. او با بازخوانی تز یازدهم فوئرباخ مارکس («فیلسوفان جهان را تفسیر کردهاند، مسئله تغییر آن است»)، پرسشهایی دربارهی رابطهی فلسفه و عمل سیاسی مطرح میکند.
اشباح مارکس برای علاقهمندان به فلسفهی سیاسی، پساساختارگرایی و نقد ادبی اثری جذاب است. این کتاب با سبک پیچیده و چندلایهی دریدا، به موضوعاتی چون حافظه، عدالت و امکان رهایی اجتماعی میپردازد. دریدا با استفاده از مفهوم شبح، خوانشی نو از مارکسیسم ارائه میدهد که نهتنها به نقد سرمایهداری معاصر میپردازد، بلکه پرسشهایی عمیق دربارهی زمان، تاریخ و مسئولیت اخلاقی مطرح میکند. این اثر، که با آثار فیلسوفانی چون هگل و هایدگر در گفتوگوست، جایگاه دریدا را بهعنوان یکی از تأثیرگذارترین متفکران قرن بیستم تثبیت میکند.
لوک فری (Luc Ferry، زادهی ۳ ژانویه ۱۹۵۱، کلمب، فرانسه) فیلسوف، نویسنده و سیاستمدار فرانسوی است که بهعنوان یکی از برجستهترین مدافعان اومانیسم سکولار شناخته میشود. او استاد فلسفه در دانشگاه پاریس دیدرو بود و از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ وزیر آموزش فرانسه در دولت ژان-پیر رافرن فعالیت کرد. فری با نگارش کتابهای پرفروش و قابل فهم، فلسفه را به مخاطبان عام نزدیک کرده است.
لوک فری در آثارش به موضوعاتی چون اومانیسم، معنای زندگی و تاریخ اندیشه میپردازد. کتاب راهنمای فلسفی زیستن (A Brief History of Thought, ۲۰۱۰) که برای هشت ماه در فهرست پرفروشهای فرانسه بود، تاریخ فلسفهی غرب را از یونان باستان تا پسامدرنیسم با زبانی ساده بررسی میکند. از دیگر آثار او میتوان به انقلاب عشق (The Revolution of Love) و یادگیری زیستن (Learning to Live) اشاره کرد. فری با ترکیب فلسفه، اخلاق و اومانیسم، به کاوش در چگونگی یافتن خوشبختی و معنای زندگی در جهان مدرن میپردازد.
افشین خاکباز مترجم، نویسنده و پژوهشگر برجستهی ایرانی است که با ترجمههای درخشان و دقیقش در حوزهی فلسفه، علوم انسانی و اخلاق، جایگاهی ویژه در میان خوانندگان و پژوهشگران ایرانی به دست آورده است. او با نثری روان، شیوا و وفادار به متن اصلی، آثار فیلسوفان و متفکران بزرگ جهانی را به فارسی برگردانده و پلی میان اندیشههای مدرن و مخاطبان پارسیزبان ایجاد کرده است. خاکباز نهتنها بهعنوان مترجم، بلکه بهعنوان پژوهشگری با دیدگاههای عمیق در اقتصاد سیاسی و پاسخگویی مالی شناخته میشود.
افشین خاکباز با همکاری انتشاراتی معتبر مانند نشر آگه و نشر نو، آثاری کلیدی در فلسفه و علوم انسانی ترجمه کرده است. از مهمترین ترجمههای او میتوان به فلسفهی ملال (نوشتهی لارس اسوندسن)، انسانیت: تاریخ اخلاقی سدهی بیستم (نوشتهی جاناتان گلاور) و عدالت: چه باید کرد؟ (نوشتهی مایکل سندل) اشاره کرد که هر یک به دلیل دقت و شیوایی، مورد تحسین قرار گرفتهاند. او در فلسفهی ملال به کاوش مفهوم ملال در زندگی مدرن میپردازد و در عدالت، پرسشهای بنیادین اخلاقی و اجتماعی را برای مخاطب ایرانی ملموس میکند. خاکباز همچنین مقالاتی در زمینهی اقتصاد سیاسی و پاسخگویی مالی منتشر کرده که نشاندهندهی گستردگی دانش و علایق اوست. ترجمههای او نهتنها به دانشجویان و پژوهشگران فلسفه، بلکه به خوانندگان عمومی نیز کمک کرده تا با مفاهیم پیچیدهی اخلاق، عدالت و معنای زندگی آشنا شوند.