تفسیر عتیق نیشابوری: قصهها (ویراسته جعفر مدرس صادقی)، دریایی از قصههای قرآنی به زبان پارسی قرن پنجم است که ابوبکر عتیق نیشابوری (سورآبادی) آن را برای مردم عادی نیشابور نوشت تا خدا را نه با فقه، بلکه با حکایت بشناسند. این ویرایش تازه دستنوشتههای پراکنده را از کتابخانههای استانبول، تهران و لندن جمع کرده، غلطهای کاتبان را پاک کرده و قصهها را جدا کرده تا خواننده امروز بدون مانع، از آدم و حوا تا موسی و خضر را مثل یک مجموعه داستان کوتاه نفسگیر بخواند.
عتیق، خطیب حنفی نیشابور، هر آیه را تفسیر میکند اما وقتی به قصه میرسد، قلم را رها میکند و روایت میکند: چاه یوسف چقدر عمیق بود، زلیخا چه عطری زده بود، برادران یوسف شبها چطور خوابیدند، یونس در شکم ماهی چه دعایی خواند. او از اسرائیلیات، روایات شفاهی و افسانههای محلی استفاده میکند تا قرآن را برای چوپان، تاجر و زن خانهنشین شیرین کند. زبانش پر از ضربالمثل پارسی است: «چو فرعون غرق شد، خدا موسی را به ساحل رساند.» مدرس صادقی اینها را با پانویسهای کوتاه، واژهنامه و جدول نسب انبیا همراه کرده تا حتی نسل جدید غرق شود.
این کتاب سه چیز را حفظ میکند:
زبان پارسی پیش از فردوسی را با اصطلاحات محلی نیشابور.
قصهگویی دینی عامیانه را که بعدها در مثنوی مولوی و گلستان سعدی ادامه یافت.
پل بین متن مقدس و دل مردم را که امروز در تفسیرهای خشک گم شده.
اگر کشف الاسرار میبدی را برای عرفان، قصص الانبیاء را برای حکایت، یا تفسیر طبری را برای تاریخ دوست داشتید، تفسیر عتیق ویراسته مدرس صادقی همان گنجینهای است که دین را با ادبیات، و ادبیات را با دل پیوند میزند.
یی یون لی (Yiyun Li، زاده ۴ نوامبر ۱۹۷۲ در پکن، چین)، نویسنده، استاد دانشگاه و مترجم چینی-آمریکایی است که از سال ۱۹۹۶ در ایالات متحده زندگی و کار میکند. او که به طور انحصاری به زبان انگلیسی مینویسد، با داستانهای کوتاه و رمانهایش که به کاوش در روابط انسانی، مهاجرت، هویت و دردهای پنهان میپردازند، شهرت جهانی یافته است. اگر به دنبال معرفی یی یون لی هستید، این متن شما را با زندگی و آثار این نویسنده برجسته آشنا میکند.
یی یون لی در خانوادهای مرتبط با صنعت هستهای چین بزرگ شد؛ پدرش فیزیکدان بود و او در آپارتمانی مخصوص کارکنان این وزارتخانه زندگی میکرد. در سال ۱۹۹۱، پیش از ورود به دانشگاه، یک سال خدمت سربازی را در سینیانگ گذراند. او ابتدا در رشته پزشکی تحصیل کرد و مدرک کارشناسی ارشد ایمونولوژی را از دانشگاه آیووا گرفت، اما به نویسندگی روی آورد و در سال ۲۰۰۵ مدرک MFA (کارشناسی ارشد نویسندگی خلاق) را از کارگاه نویسندگان آیووا دریافت کرد. این تغییر مسیر، او را به یکی از صداهای مهم ادبیات معاصر تبدیل کرد. لی از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ در کالج میلز تدریس کرد، سپس به دانشگاه کالیفرنیا دیویس پیوست و از سال ۲۰۱۷ به عنوان استاد نویسندگی خلاق در مرکز لوئیس برای هنرهای دانشگاه پرینستون فعالیت میکند، جایی که برنامه نویسندگی خلاق را هدایت مینماید. او در اوکلند کالیفرنیا با همسر و دو پسرش زندگی میکرد، اما متأسفانه یکی از پسرانش، جیمز، در سال ۲۰۲۱ درگذشت که این رویداد عمیقی بر آثار اخیرش گذاشت.
سبک نوشتاری یی یون لی، با زبانی شاعرانه، ظریف و پر از جزئیات عاطفی، اغلب به موضوعاتی چون انزوا، گناه، خانواده و تأثیر مهاجرت بر هویت میپردازد. او در مصاحبهای با گاردین گفته: «من قبلاً میگفتم نویسنده اتوبیوگرافیک نیستم – این دروغ بود.» آثارش ترکیبی از خاطرههای شخصی و خیال است و از نویسندگانی چون کاترین منسفیلد، ایوان تورگنیف و توماس هاردی الهام میگیرد. اولین مجموعه داستانش، A Thousand Years of Good Prayers (۲۰۰۵)، برنده جایزه PEN/Hemingway شد و قرارداد دوکتابی ۲۰۰ هزار دلاری با رندوم هاوس را برایش به ارمغان آورد. دیگر آثار برجسته شامل رمان The Vagrants (۲۰۰۹)، Kinder Than Solitude (۲۰۱۴)، Where Reasons End (۲۰۱۹) که برنده جایزه PEN/Jean Stein شد، Must I Go (۲۰۲۰)، و The Book of Goose (۲۰۲۲) که جایزه PEN/Faulkner را برد. او همچنین خاطرات Dear Friend, from My Life I Write to You in Your Life (۲۰۱۷) را نوشت که به مبارزهاش با افسردگی و خودکشی در سال ۲۰۱۲ میپردازد، و اخیراً Things in Nature Merely Grow (۲۰۲۵) را منتشر کرد که به از دست دادن پسرش اختصاص دارد و نامزد جایزه ملی کتاب شد. مجموعه داستانهایش مانند Gold Boy, Emerald Girl (۲۰۱۰) و Wednesday’s Child (۲۰۲۳) که فینالیست پولیتزر شد، نیز تحسین منتقدان را برانگیخته. لی جوایز معتبری چون فلوشیپ مکآرتور (۲۰۱۰)، فلوشیپ گوگنهایم، جایزه وایندام-کمپبل (۲۰۲۰) و PEN/Malamud (۲۰۲۲) را دریافت کرده و در نشریه نیویورکر به عنوان یکی از ۲۰ نویسنده زیر ۴۰ سال برجسته معرفی شده است.
یی یون لی نه تنها نویسنده، بلکه مترجم هم هست؛ او نامههای نویسنده چینی شن چونگون را به انگلیسی برگردانده و به عنوان ویراستار در مجله A Public Space فعالیت میکند. آثارش در نشریاتی چون نیویورکر، بهترین داستانهای آمریکایی و جایزه O. Henry منتشر شده و به بیش از ۲۰ زبان ترجمه گردیده. او در سالهای اخیر، با تمرکز بر خاطرات و داستانهای شخصی، مرزهای بین واقعیت و تخیل را محو کرده و خوانندگان را به تأمل در معنای زندگی و از دست دادن وامیدارد.
لی نویسندهای است که با قلمش دردهای پنهان را به زیبایی تبدیل میکند و پلی بین فرهنگ شرق و غرب میسازد. آثار او، با ترجمههای روان و جلدهای جذاب، برای علاقهمندان به ادبیات مهاجرت، داستانهای روانشناختی و خاطرات شخصی ضروریاند.