خاطرات یک ابله سیاسی - یاسمینا تشانویچ
خاطرات یک ابله سیاسی
زندگی عادی در بلگراد
The diary of a political idiot
نویسنده: یاسمینا تشانویچ
ترجمه: راضیه خشنود
خاطرات یک ابله سیاسی (Memoirs of a Political Idiot)، نوشته‌ی یاسمینا تشانویچ، نویسنده، فمینیست و فعال سیاسی صربی، اثری تأمل‌برانگیز و شخصی است که توسط انتشارات ماهی به فارسی منتشر شده است. این کتاب با نثری صریح و طنزآمیز، خاطرات روزانه‌ی تشانویچ را در خلال جنگ کوزوو و زیر بمباران‌های ناتو در بلگراد روایت می‌کند. تشانویچ با خودانتقادی و نگاهی عمیق به زندگی روزمره در منطقه‌ی جنگی، به بررسی تأثیر سیاست بر افراد عادی می‌پردازد و تصویری واقعی از وحشت، ویرانی و امید در میان آشوب ارائه می‌دهد. این اثر نه‌تنها یک سفرنامه‌ی سیاسی است، بلکه نقدی بر قدرت و جنگ‌طلبی به شمار می‌رود که خوانندگان را به تفکر درباره‌ی نقش فرد در جامعه و سیاست وا می‌دارد.
کتاب خاطرات یک ابله سیاسی روایتی دست‌اول از زندگی یاسمینا تشانویچ در بلگراد طی سال ۱۹۹۹ است، زمانی که ناتو به دلیل بحران کوزوو یوگسلاوی را بمباران کرد. تشانویچ، به‌عنوان یک "ابله سیاسی" که خود را چنین توصیف می‌کند، از تجربیات روزانه‌اش می‌نویسد: از ترس بمب‌ها و کمبودها تا لحظات عادی زندگی مانند خرید، روابط خانوادگی و تفکرات فلسفی. او با طنزی تلخ، اشتباهات سیاسی رهبران و تأثیر آن بر مردم بی‌گناه را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد چگونه جنگ زندگی عادی را مختل می‌کند. این خاطرات، که ابتدا به‌صورت آنلاین منتشر شد، تصویری زنده از مقاومت روزمره در برابر وحشت ارائه می‌دهد و به خواننده کمک می‌کند تا با واقعیت‌های جنگ آشنا شود.
ویژگی‌های برجسته کتاب خاطرات یک ابله سیاسی
خاطرات یک ابله سیاسی به‌دلیل سبک نوشتاری منحصربه‌فرد تشانویچ، که ترکیبی از طنز، انتقاد اجتماعی و تأملات شخصی است، برجسته است. ترجمه‌ی روان راضیه خشنود، این کتاب را برای مخاطبان فارسی‌زبان جذاب کرده و جزئیات فرهنگی صربستان و یوگسلاوی را به خوبی منتقل می‌کند. این اثر برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر، سیاست بین‌الملل و ادبیات خاطرات گزینه‌ای عالی است. تشانویچ، که فمینیست و فعال سیاسی است، به موضوعاتی چون جنسیت، قدرت و آزادی می‌پردازد و کتاب را به منبعی ارزشمند برای درک جنگ‌های مدرن تبدیل کرده است.
یاسمینا تشانویچ - نویسنده، فمنیست، فعال سیاسی و فیلم‌ساز
یاسمینا تشانویچ (Jasmina Tešanović، زاده‌ی ۷ مارس ۱۹۵۴، بلگراد، یوگسلاوی) نویسنده، فمینیست، فعال سیاسی و فیلم‌ساز برجسته‌ی صرب است که به‌خاطر آثارش در زمینه‌ی ادبیات، سیاست و حقوق زنان شناخته می‌شود. او با نثری صریح و تأثیرگذار، به‌ویژه در کتاب خاطرات یک ابله سیاسی، تجربه‌های زندگی در بلگراد طی جنگ کوزوو (۱۹۹۹) را روایت کرده و تصویری دست‌اول از زندگی در منطقه‌ی جنگی ارائه داده است. تشانویچ یکی از اعضای کلیدی گروه‌های فمینیستی مانند «زنان سیاه‌پوش» و «کد صورتی» است که علیه خشونت و جنگ فعالیت می‌کنند.
تشانویچ در رشته‌ی ادبیات تحصیل کرد و فعالیت حرفه‌ای خود را با نوشتن مقالات، داستان‌ها و رمان‌هایی آغاز کرد که به موضوعات اجتماعی، سیاسی و جنسیتی می‌پردازند. کتاب خاطرات یک ابله سیاسی (۲۰۰۰)، که توسط نشر ماهی به فارسی منتشر شده، مجموعه‌ای از یادداشت‌های روزانه‌اش در زمان بمباران ناتو در یوگسلاوی است و به دلیل طنز تلخ و نقد سیاست‌های جنگ‌طلبانه، جایزه‌ی انجمن جهانی قلم را دریافت کرد. او همچنین در حوزه‌ی فیلم‌سازی و ترجمه فعالیت داشته و آثاری مانند فرآیند (The Process) را منتشر کرده است. تشانویچ با حضور فعال در جنبش‌های ضدجنگ و فمینیستی، به دفاع از حقوق بشر و آزادی بیان پرداخته و صدایی تأثیرگذار در ادبیات معاصر صربستان است.
راضیه خشنود - مترجم
راضیه خشنود مترجم برجسته‌ی ایرانی است که به‌خاطر ترجمه‌های روان، دقیق و تأثیرگذار آثار ادبی و سیاسی از انگلیسی به فارسی شناخته می‌شود. او با توانایی منحصربه‌فرد در حفظ سبک و لحن نویسندگان، نقش مهمی در معرفی متون معاصر جهانی به مخاطبان پارسی‌زبان ایفا کرده است. خشنود با همکاری انتشارات معتبر مانند ماهی، آثار ارزشمندی را به ادبیات ایران افزوده که موضوعاتی چون جنگ، هویت، نقد اجتماعی و تاریخ را در بر می‌گیرند.
راضیه خشنود با ترجمه‌ی کتاب خاطرات یک ابله سیاسی اثر یاسمینا تشانویچ (انتشارات ماهی) شهرت یافت. این اثر، روایتی طنزآمیز و تأمل‌برانگیز از زندگی در بلگراد طی جنگ کوزوو، به دلیل نثر شیوا و وفاداری به طنز تلخ متن اصلی مورد تحسین قرار گرفته است. از دیگر ترجمه‌های برجسته‌ی او می‌توان به مرد بدون خاصیت نوشته‌ی رابرت موزیل (نشر ماهی)، هومو فابر اثر ماکس فریش (نشر ماهی)، و ماجراهای هاکلبری فین نوشته‌ی مارک تواین اشاره کرد. او همچنین بخش‌هایی از مجموعه‌ی داستان‌های کوتاه آمریکایی را ترجمه کرده که در معرفی ادبیات مدرن آمریکا نقش داشته است. خشنود با نثری گیرا و دقت در انتقال مفاهیم، پلی بین فرهنگ‌ها ایجاد کرده و به غنای ادبیات ترجمه در ایران افزوده است.