برج بابل
Mussel Feast (Das Muschelessen)
«خوراک صدف» (Das Muschelessen)، شاهکاری از بیرگیت فاندربکه، نویسنده آلمانی، رمانی کوتاه و تأثیرگذار است که توسط نشر چشمه با ترجمه فرهاد بازیان منتشر شده است. این اثر، که در سال ۱۹۹۰ منتشر شد، با نثری مونولوگوار و فضایی روانشناختی، به بررسی پویاییهای خانوادهای تحت سلطه پدری اقتدارگرا میپردازد. داستان در بستر آلمان شرقی پیش از فروپاشی دیوار برلین روایت میشود و بهطور ضمنی به ساختارهای مردسالار و سرکوبگر جامعه اشاره دارد. فاندربکه با روایتی از زبان دختری نوجوان، لایههای عمیق سرکوب و مقاومت را کاوش میکند. این رمان ۸۷ صفحهای با جلد شومیز و قطع پالتویی، برای علاقهمندان به ادبیات معاصر، داستانهای روانشناختی و تمثیلهای سیاسی انتخابی بینظیر است. «خوراک صدف» شما را به تأمل در اقتدار، آزادی و فروپاشی ساختارهای سرکوبگر دعوت میکند.
داستان از زبان دختری نوجوان روایت میشود که با مادر و برادرش منتظر پدر برای صرف شام، خوراک صدف، غذای موردعلاقه اوست. این شام به بهانه ارتقای شغلی احتمالی پدر آماده شده، اما او به خانه نمیآید. در غیاب پدر، گفتوگویی آزاد میان اعضای خانواده شکل میگیرد که پرده از سختگیریها و کنترلگری او برمیدارد. راوی از خاطرات سرکوب، ترس و محدودیتهای زندگی خانوادگی میگوید. صدفها، که در ابتدا نماد جشن بودند، به تدریج به چیزی تهدیدآمیز تبدیل میشوند. این رمان، با اشاره به فروپاشی اقتدار خانوادگی، تمثیلی از تحولات اجتماعی و سیاسی آلمان شرقی پیش از فروپاشی دیوار برلین است.
بیرگیت فاندربکه (Birgit Vanderbeke)، زاده ۱۹۵۶ در دالنبرگ، آلمان شرقی و درگذشته ۲۰۲۱، نویسندهای برجسته در ادبیات معاصر آلمان بود که بهخاطر سبک مینیمالیستی و روایتهای روانشناختیاش شهرت دارد. او که در خانوادهای کارگری در آلمان شرقی بزرگ شد، پس از مهاجرت به آلمان غربی در ۱۹۶۱، در دانشگاههای فرانکفورت و آوینیون ادبیات و زبان فرانسه خواند. فاندربکه با رمان کوتاه «خوراک صدف» (۱۹۹۰)، که برنده جایزه اینگهبورگ باخمن شد، به شهرت رسید. این اثر، که توسط نشر چشمه به فارسی ترجمه شده، با نگاهی تمثیلی به اقتدار و سرکوب در خانواده و جامعه آلمان شرقی میپردازد. از دیگر آثار او میتوان به «من میخوام بخوابم» و «پول آلبرتا» اشاره کرد. فاندربکه با نثری موجز و طنزی گزنده، مسائل اجتماعی و سیاسی را کاوش میکند. آثار بیرگیت فاندربکه برای علاقهمندان به ادبیات روانشناختی، داستانهای تمثیلی و تاریخ آلمان منبعی بینظیر است.