درسگفتارهایی درباره داستایفسکی - جوزف فرانک
درسگفتارهایی درباره داستایفسکی
Lectures on Dostoevsky
نویسنده: جوزف فرانک
ترجمه: مهران صفوی
درسگفتارهایی درباره داستایفسکی نوشته جوزف فرانک (Joseph Frank)، اثری برجسته از انتشارات دانشگاه پرینستون (۲۰۰۹)، بر پایه درسگفتارهای نویسنده در مؤسسه هری رانسوم دانشگاه تگزاس، به بررسی جامع زندگی و آثار فیودور داستایفسکی میپردازد. جوزف فرانک، منتقد ادبی آمریکایی (۱۹۱۸-۲۰۱۳) و استاد دانشگاه پرینستون، که با بیوگرافی پنججلدی مشهور خود از داستایفسکی (۱۹۷۶-۲۰۰۲) به عنوان یکی از برجستهترین داستایفسکیشناسان شناخته میشود، در این کتاب رمانهای کلیدی داستایفسکی را از منظرهای ایدئولوژیک، روانشناختی و تاریخی تحلیل میکند. این اثر، مناسب برای دانشجویان ادبیات روس، پژوهشگران نقد ادبی و علاقهمندان به رمان فلسفی، پلی بین بیوگرافی و نقد میسازد و نشان میدهد چگونه داستایفسکی، با کاوش در عمق روح انسانی، به مسائل جاودانهای چون ایمان، گناه و رستگاری پرداخته است.
جوزف فرانک در این مجموعه درسگفتارها، که برگرفته از سخنرانیهایش در سال ۱۹۷۹ است، داستایفسکی را نه تنها به عنوان رماننویس، بلکه به مثابه متفکری ایدئولوژیک معرفی میکند. او بر خلاف رویکردهای سنتی که داستایفسکی را صرفاً روانشناس روح روسی میدانند، بر جنبههای اجتماعی و سیاسی آثار او تأکید دارد – از جمله تأثیر تبعید در سیبری و تقابل با ایدههای سوسیالیستی. کتاب با بیوگرافی مختصری از زندگی داستایفسکی آغاز میشود: تولد در ۱۸۲۱ در مسکو، اعدام نمادین در ۱۸۴۹، تبعید به سیبری و بازگشت با ایمان تازه، و مرگ در ۱۸۸۱ پس از شهرت جهانی با رمانهایی چون جنایت و مکافات و برادران کارامازوف.
فرانک هر فصل را به یک رمان اختصاص میدهد و با تحلیل ساختاری و تماتیک، عمق فلسفی آنها را آشکار میکند:
یادداشتهای زیرزمینی (۱۸۶۴): نقدی بر عقلگرایی غربی و روسو، جایی که داستایفسکی «مرد زیرزمینی» را به عنوان نماد تناقضهای انسانی معرفی میکند.
جنایت و مکافات (۱۸۶۶): کاوش در وجدان، گناه و رستگاری از طریق راسکولنیکف، با تأکید بر تأثیر نیچهای پیش از نیچه.
ابله (۱۸۶۹): شاهزاده میشکین به عنوان مسیح روسی، و تقابل زیبایی و فساد اجتماعی.
شیاطین (۱۸۷۲): هشداری سیاسی علیه نیهیلیسم و انقلابیون، بر پایه قتل واقعی یک دانشجو.
برادران کارامازوف (۱۸۸۰): اوج فلسفی داستایفسکی، با دیالوگهای ایوان درباره خدا و شر، و تأکید بر ایمان ارتودوکس.
فرانک نشان میدهد چگونه داستایفسکی، با سبک پلیفونیک (چندصدایی)، جهان را از زوایای متناقض نشان میدهد و خواننده را به تأمل وامیدارد. پرسش محوری کتاب: چگونه داستایفسکی، در عصر مدرنیته، پلی بین ایمان سنتی و بحرانهای نوین میسازد؟ این اثر، با نثری روشن و ارجاعات غنی، داستایفسکی را به عنوان پیشگام رمان مدرن بازتعریف میکند و بر نویسندگانی چون کامو و سارتر تأثیر گذاشته است.
سوتلانا الکسیویچ - روزنامهنگار و نویسنده
سوتلانا الکسیویچ (Svetlana Alexievich)، زاده ۳۱ مه ۱۹۴۸ در استانیسلاو (اوکراین کنونی)، نویسنده و روزنامهنگار بلاروسی است که بهخاطر آثارش در تاریخ شفاهی شهرت جهانی دارد. او در سال ۲۰۱۵ برنده جایزه نوبل ادبیات شد و اولین روزنامهنگاری بود که این افتخار را کسب کرد. الکسیویچ با آثاری چون «آخرین شاهدها» (۱۹۸۵)، «جنگ چهره زنانه ندارد» و «صداهایی از چرنوبیل»، روایتهای واقعی از تجربیات انسانی در جنگ، فاجعه و رنج را ثبت کرده است. او با مصاحبههای عمیق و نثری شاعرانه، صدای مردم عادی را به ادبیات جهانی آورده است. آثار سوتلانا الکسیویچ، که به بیش از ۳۵ زبان ترجمه شدهاند، از جمله توسط نشر چشمه در ایران، برای پژوهشگران تاریخ، ادبیات غیرداستانی و علاقهمندان به داستانهای انسانی منبعی بینظیرند. الکسیویچ با سبک منحصربهفردش، تاریخ را از نگاه حاشیهنشینان روایت میکند.
عباس علی عزتی - مترجم
عباسعلی عزتی، زاده ۲۷ اسفند ۱۳۴۷ در تکاب، آذربایجان غربی، مترجم، فیلمساز و روزنامهنگار برجسته ایرانی است. او با مدرک کارشناسی تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد سینما از دانشکده سینما-تئاتر دانشگاه هنر، بهویژه در ترجمه آثار ادبیات نمایشی از زبانهای ایتالیایی و روسی شهرت دارد. عزتی با ترجمه آثاری چون «آخرین شاهدها» اثر سوتلانا الکسیویچ، «جهان دوگانهی مینیاتور ایرانی» اثر مائیس نظرلی، و «قزاقها» اثر لئو تولستوی، نقش مهمی در انتقال ادبیات و فرهنگ جهانی به مخاطبان فارسیزبان ایفا کرده است. او همچنین در زمینه فیلمسازی و روزنامهنگاری فعالیت داشته و مقالاتی مانند «تعزیه، نمایش مذهبی ایران» منتشر کرده است. عزتی زبانهای ایتالیایی و روسی را در مؤسسات معتبر آموخته و آثارش توسط ناشرانی چون فرهنگستان هنر و افراز منتشر شدهاند. آثار عباس علی عزتی برای پژوهشگران ادبیات، هنر و علاقهمندان به ترجمههای باکیفیت منبعی ارزشمند است.