Santa Evita
سانتا اویتا (Santa Evita)، نوشتهی توماس الوئی مارتینث، نویسندهی برجستهی آرژانتینی، رمانی تاریخی-تخیلی است که توسط رامین ناصرنصیر ترجمه شده و توسط نشر چشمه منتشر شده است. این اثر، که در سال ۱۹۹۵ منتشر شد و به یکی از مشهورترین آثار ادبیات آمریکای لاتین تبدیل شد، با نثری شاعرانه و ترکیبی از رئالیسم جادویی و روایت چندلایه، داستان اسرارآمیز اوا پرون (اویتا)، بانوی اول آرژانتین، و سرنوشت عجیب جسد مومیاییشدهی او را روایت میکند.
سانتا اویتا حول محور زندگی و مرگ اوا پرون، معروف به اویتا، میگردد که پس از مرگش در سال ۱۹۵۲ به نمادی ملی و بحثبرانگیز تبدیل شد. پس از کودتای نظامی ۱۹۵۵ و سقوط رژیم خوان پرون، جسد مومیاییشدهی اویتا به دلیل قدرت نمادینش تهدیدی برای حکومت جدید تلقی شد. این رمان ماجرای جابهجایی مخفیانهی جسد او، ساخت بدلهایی از آن و سفرهای پرماجرایش به نقاط مختلف جهان، از ایتالیا تا اسپانیا، را دنبال میکند. مارتینث با استفاده از اسناد تاریخی، مصاحبهها و روایتی خیالانگیز، داستانی خلق کرده که خواننده را بین حقیقت و تخیل سرگردان میکند، در حالی که به موضوعات قدرت، اسطورهسازی و تأثیر اویتا بر سیاست آرژانتین میپردازد.
نسخهی فارسی سانتا اویتا، با ترجمهی روان و دقیق رامین ناصرنصیر، سبک شاعرانه و چندلایهی مارتینث را بهخوبی به خوانندگان فارسیزبان منتقل کرده است. نشر چشمه با انتشار این اثر، امکان دسترسی مخاطبان ایرانی به یکی از شاهکارهای ادبیات آمریکای لاتین را فراهم کرده و تجربهای غنی از رئالیسم جادویی و تاریخ ارائه میدهد.
سانتا اویتا برای علاقهمندان به ادبیات تاریخی، رئالیسم جادویی و داستانهای سیاسی-روانشناختی اثری جذاب است. این رمان با طنز تلخ و روایت غیرخطی، خوانندگان را به تأمل در اسطورهها، قدرت و حقیقت وامیدارد و جایگاه مارتینث را بهعنوان یکی از نویسندگان برجستهی معاصر تثبیت میکند.
توماس الوئی مارتینث (Tomas Eloy Martínez، زادهی ۱۷ ژوئیه ۱۹۳۴، بوئنوسآیرس، آرژانتین – درگذشتهی ۳۱ ژانویه ۲۰۱۰، نیوجرسی، آمریکا) نویسنده، روزنامهنگار، منتقد ادبی و استاد دانشگاه برجستهی آرژانتینی بود که بهعنوان یکی از چهرههای کلیدی ادبیات آمریکای لاتین شناخته میشود. او با سبک روایت تاریخی-تخیلی و کاوش در سیاست، هویت و اسطورهها، آثاری خلق کرد که مرزهای ژانرهای ادبی را درهم شکست. مارتینث، که مدرک دکتری ادبیات از دانشگاه کلمبیا داشت، سالها بهعنوان روزنامهنگار در روزنامههایی چون لا ناسیون و کلارین فعالیت کرد و بهعنوان استاد در دانشگاههای براون و کلمبیا تدریس نمود.
توماس الوئی مارتینث کار حرفهای خود را با روزنامهنگاری در دههی ۱۹۶۰ آغاز کرد و بهعنوان سردبیر مجلهی کریتیکا در دانشگاه کلمبیا فعالیت داشت. او با کتاب سانتا اویتا (۱۹۹۵)، که روایتی تخیلی از زندگی و مرگ اوا پرون است، به شهرت جهانی رسید و این اثر به بیش از ۲۰ زبان ترجمه شد. از دیگر آثار برجستهی او میتوان به سردرد خوان پرون (۱۹۸۵)، پارادوکساتا (۲۰۰۳) و مردانهای تاریک (۲۰۰۸) اشاره کرد. مارتینث در آثارش به موضوعاتی چون دیکتاتوری، اسطورهسازی سیاسی و حافظهی جمعی در آرژانتین میپردازد و با ترکیبی از واقعیت و خیال، تاریخ معاصر را بازسازی میکند. او جوایزی چون جایزهی رومولو گالیگوس (۱۹۹۵) و جایزهی والاس استیونز (۲۰۰۲) را دریافت کرد.
آثار مارتینث در ایران توسط ناشرانی چون نشر چشمه منتشر شده و با ترجمههای روان، مانند سانتا اویتا به ترجمهی رامین ناصرنصیر، برای مخاطبان فارسیزبان دسترسپذیر شدهاند. این ترجمهها سبک شاعرانه و چندلایهی او را حفظ کرده و خوانندگان ایرانی را با ادبیات آمریکای لاتین آشنا میکنند.
مارتینث با نثری که مرز بین واقعیت و تخیل را محو میکند، آثاری خلق کرد که نهتنها ادبی، بلکه سیاسی و تاریخی هستند. آثار او برای علاقهمندان به رئالیسم جادویی، تاریخ آمریکای لاتین و داستانهای روانشناختی منبعی الهامبخش است. او بهعنوان یکی از نویسندگان نسل بوم (Boom) ادبیات آمریکای لاتین، تأثیر عمیقی بر ادبیات جهانی گذاشت.