مرگ قسطی

Death on Credit

نویسنده: لویی فردینان سلین

ترجمه: مهدی سحابی

مرگ قسطی (به فرانسوی: Mort à crédit)، دومین رمان لویی فردینان سلین، نویسنده و پزشک فرانسوی، یکی از برجسته‌ترین آثار ادبیات قرن بیستم است که در سال ۱۹۳۶ منتشر شد. این رمان با نثر عامیانه، هذیان‌وار و طنز تلخ خود، خوانندگان را به سفری عمیق و تکان‌دهنده در زندگی پر از فقر و فلاکت راوی می‌برد. سلین با این اثر، نه‌تنها ادبیات فرانسه را متحول کرد، بلکه سبکی نو در داستان‌نویسی خلق نمود که صداقت بی‌رحمانه‌ای را در روایت زندگی به نمایش می‌گذارد.

مرگ قسطی روایتی نیمه‌اتوبیوگرافیک از زندگی کودکی و نوجوانی فردینان باردمو، شخصیتی که به‌نوعی alter ego خود سلین است، ارائه می‌دهد. داستان در دو بخش اصلی روایت می‌شود: بخش اول، زندگی فردینان به‌عنوان پزشکی در پاریس را به تصویر می‌کشد که از بیماران فقیر و سوءاستفاده‌گر خود خسته و عصبانی است. او با لحنی خشمگین و هذیان‌وار از اطرافیانش، از جمله منشی پیر، پسرخاله پزشک و مادرش، شکایت می‌کند.

بخش اصلی داستان اما به کودکی و نوجوانی فردینان در خانواده‌ای فقیر و محله‌ای تنگدست در پاریس بازمی‌گردد. سلین با جزئیات تکان‌دهنده و طنزی سیاه، زندگی پر از فقر، تحقیر و بدبختی خانواده‌اش را توصیف می‌کند. پدرش کارمندی ساده و مادرش فروشنده‌ای با نقص عضو است که برای امرار معاش در مغازه‌ای کوچک تقلا می‌کنند. داستان، مملو از توصیفات زنده از محیط‌های کثیف، حسادت‌های حقیر همسایگان و تلاش بی‌وقفه برای بقاست. هیچ اتفاق بزرگی در داستان رخ نمی‌دهد؛ بلکه تمرکز بر تکرار بدبختی‌ها، شکست‌ها و روابط پرتنش خانوادگی و اجتماعی است. شخصیت کورتیال، مخترعی عجیب که در اواخر داستان ظاهر می‌شود، نمادی از شیادی و پوچی تلاش برای فرار از این سرنوشت است.

سلین در این رمان، زندگی را به‌مثابه "مرگ قسطی" می‌بیند: انسان‌ها قسط‌به‌قسط با رنج و تحقیر به‌سوی مرگ پیش می‌روند، بدون امیدی به رهایی. بااین‌حال، طنز گزنده و نثر آهنگین او، حتی در اوج تلخی، خواننده را میخکوب می‌کند.

ویژگی‌های کتاب مرگ قسطی

• سبک نگارش منحصربه‌فرد: سلین با استفاده از زبان عامیانه، جملات بریده‌بریده و سه‌نقطه‌های معروفش، نثری آوازگونه و در عین حال خشن خلق کرده که احساسات خام و واقعی را منتقل می‌کند.

• طنز سیاه و تلخ: علی‌رغم مضمون تاریک، طنز گزنده سلین خواننده را در میان بدبختی‌ها به خنده وامی‌دارد.

• روایت هذیان‌وار: داستان به‌صورت غیرخطی پیش می‌رود و با پرش به خاطرات، رویاها و هذیان‌ها، واقعیتی کج‌شده را به تصویر می‌کشد که به گفته آندره ژید، "وهمی است که واقعیت را برمی‌انگیزد."

• نقد اجتماعی: کتاب، تصویری بی‌رحمانه از جامعه فرانسه در اوایل قرن بیستم، به‌ویژه زندگی طبقه متوسط و پایین، ارائه می‌دهد.

چرا باید مرگ قسطی را خواند؟

مرگ قسطی برای دوستداران ادبیات جدی و کسانی که به دنبال تجربه‌ای عمیق و متفاوت هستند، اثری فراموش‌نشدنی است. این کتاب به دلیل نثر چالش‌برانگیز و مضمون تلخ، ممکن است برای خوانندگان تازه‌کار دشوار باشد، اما پس از گذر از صفحات ابتدایی، داستان شما را در خود غرق می‌کند. ترجمه درخشان مهدی سحابی به فارسی، که از زبان محاوره‌ای و زنده بهره برده، لذت خواندن این اثر را دوچندان کرده است.

اگر به رمان‌هایی با درون‌مایه‌های نیهیلیستی، نقد اجتماعی و سبک نگارش خلاقانه علاقه‌مندید، مرگ قسطی یکی از بهترین گزینه‌هاست. این کتاب نه‌تنها شما را با زندگی سخت و واقعی طبقه محروم آشنا می‌کند، بلکه با طنز و صداقت بی‌رحمانه‌اش، نگاهی تازه به ماهیت زندگی و مرگ ارائه می‌دهد.