موجودات استتثنایی - تریسی شوالیه
موجودات استثنایی
Remarkable Creatures
نویسنده: تریسی شوالیه
ترجمه: هما بینا
تا به حال به این فکر کرده‌اید که کشف یک فسیل چگونه می‌تواند جهان را زیر و رو کند؟ کتاب موجودات استثنایی نوشته تریسی شوالیه، یکی از رمان‌های تاریخی معاصر، دقیقاً همین سؤال را با داستانی نفس‌گیر و الهام‌بخش مطرح می‌کند. این اثر پرفروش، که بر اساس زندگی واقعی مری آنینگ و الیزابت فیلپات – دو زن شجاع قرن نوزدهم – نگاشته شده، نه تنها دریچه‌ای به دنیای ناشناخته فسیل‌شناسی باز می‌کند، بلکه به کاوش در تم‌هایی مانند دوستی، مبارزه با تبعیض جنسیتی و چالش‌های علمی در برابر باورهای مذهبی می‌پردازد. اگر به رمان‌های تاریخی، داستان‌های زنان قدرتمند یا تاریخ علم علاقه‌مندید، موجودات استثنایی تریسی شوالیه را از دست ندهید. این کتاب، با روایتی جذاب و شخصیت‌پردازی عمیق، شما را به ساحل‌های صخره‌ای لایم رجیس انگلستان می‌برد، جایی که هر موج، رازی از گذشته زمین را فاش می‌کند.
داستان موجودات استثنایی در اوایل قرن نوزدهم، در شهر ساحلی کوچک لایم رجیس در انگلستان، جریان دارد. الیزابت فیلپات، زنی میان‌سال از طبقه متوسط که به عنوان یک "دختربزرگ" (اسپینستر) در جامعه‌ای مردسالار زندگی می‌کند، به همراه خواهرانش از لندن به این شهر نقل مکان می‌کند. او، با علاقه‌ای ذاتی به مجموعه‌داری، به شکار فسیل‌های دریایی – مانند آمونیت‌ها و صدف‌های فسیلی‌شده – می‌پردازد. در همین حین، مری آنینگ، دختری نوجوان از خانواده‌ای فقیر و کارگر، با چشمانی تیزبین و غریزه‌ای شگفت‌انگیز، در سواحل صخره‌ای به جستجوی گنجینه‌های پنهان می‌رود. مری، که از کودکی با برادرش ریچارد در این کار دستمزد می‌گیرد، مهارت خارق‌العاده‌ای در یافتن فسیل‌ها دارد.
دوستی این دو زن، که از طبقات اجتماعی متفاوت هستند، نقطه عطف داستان است. آن‌ها با هم به شکار فسیل می‌روند و کشف‌هایشان – از جمله اسکلت کامل ایکتیوسور (خزنده دریایی شبیه به دلفین) و پلسیوسور (موجودی غول‌پیکر با گردن بلند) – دانشمندان را به چالش می‌کشد. این فسیل‌ها، که شواهدی از حیات پیش از طوفان نوح به شمار می‌روند، با آموزه‌های کتاب مقدس در تضاد قرار می‌گیرند و جنجال‌های علمی و مذهبی به پا می‌کنند. شوالیه با ظرافت، تنش بین علم نوظهور و ایمان سنتی را به تصویر می‌کشد، در حالی که نشان می‌دهد چگونه مردان جامعه، دستاوردهای این زنان را نادیده می‌گیرند یا به نام خود ثبت می‌کنند.
این رمان، روایت دوگانه از دیدگاه الیزابت و مری دارد، که خواننده را به عمق افکار و احساسات آن‌ها می‌برد. الیزابت، با صدای آرام و تأمل‌برانگیز، نماد استقامت فکری است، در حالی که مری، با لهجه محلی و شور جوانی، نماد جسارت عملی. موجودات استثنایی نه تنها یک داستان علمی است، بلکه کاوشی در روابط انسانی: حسادت پنهان، وفاداری عمیق و بخشش است. شوالیه، با تحقیق دقیق تاریخی، واقعیت را با تخیل درهم می‌آمیزد و خواننده را وادار می‌کند تا به این فکر کند: اگر زنان آن دوران فرصت بیشتری داشتند، تاریخ علم چگونه تغییر می‌کرد؟
تریسی شوالیه، نویسنده آمریکایی-بریتانیایی که با رمان دختری با گوشواره مروارید (که به فیلمی اسکاری تبدیل شد) شهرت جهانی یافت، در موجودات استثنایی (منتشرشده در ۲۰۱۰) بار دیگر استعداد خود را در بازآفرینی تاریخ نشان می‌دهد. او، که بیش از ۱۱ رمان تاریخی نوشته، استاد بافتن واقعیت‌های خشک تاریخی به تاروپود داستانی زنده است. این کتاب، بر اساس زندگی واقعی مری آنینگ – که امروزه به عنوان "مادر دیرینه‌شناسی" شناخته می‌شود – نگاشته شده و توسط منتقدان نیویورک تایمز و گاردین ستایش شده است. منتقدان آن را "جذاب و الهام‌بخش" خوانده‌اند، چرا که نه تنها به نقش فراموش‌شده زنان در علم می‌پردازد، بلکه به مسائل روز مانند برابری جنسیتی و اهمیت دوستی در برابر موانع اجتماعی اشاره دارد.
از نظر تم‌های کلیدی، موجودات استثنایی بر دوستی زنان تمرکز دارد – دوستی‌ای که فراتر از طبقات اجتماعی، در برابر حسادت و جدایی‌های اجتماعی دوام می‌آورد. همچنین، کتاب به چالش‌های زنان در جامعه ویکتوریایی می‌پردازد: جایی که زنان نمی‌توانستند به دانشگاه بروند یا در جوامع علمی شرکت کنند، اما با اراده، تاریخ را تغییر دادند. فسیل‌ها در این رمان، استعاره‌ای زیبا از "موجودات استثنایی" هستند – نه فقط حیوانات منقرض‌شده، بلکه زنانی که خودشان استثنایی بودند. اگر به داستان‌های فمینیستی، تاریخ انگلستان یا کشف‌های علمی علاقه دارید، این کتاب شما را مجذوب خواهد کرد.
موجودات استثنایی تریسی شوالیه با استقبال گسترده روبرو شد. سان فرانسیسکو کرونیکل آن را "روایتی متقاعدکننده از رویدادهای واقعی" توصیف کرد، و گاردین به "دو قهرمان زن استثنایی" اشاره کرد که "دوستی‌شان مرزهای طبقاتی را درهم می‌شکند". این کتاب، بخشی از موج رمان‌های تاریخی است که زنان فراموش‌شده را احیا می‌کند، مانند کدِ مخفی دن براون یا درس‌های تاریخ باربارا توکی. در ایران، ترجمه‌های فارسی آن (مانند نسخه نشر چشمه) مورد توجه علاقه‌مندان به ادبیات تاریخی قرار گرفته و به بحث‌هایی درباره نقش زنان در علم دامن زده است.
موجودات استثنایی بیش از یک کتاب است؛ دعوتی است برای کاوش در لایه‌های پنهان تاریخ و خودمان. آیا شما هم آماده‌اید تا فسیلی از دانش جدید کشف کنید
ادوارد مورگان فورستر - نویسنده
تصور کنید نویسنده‌ای که در اواخر قرن نوزدهم، در میان دیوارهای محافظه‌کارانه بریتانیا، جرأت می‌کند مرزهای عشق، نژاد و طبقه را به چالش بکشد – این دقیقاً ادوارد مورگان فورستر (E.M. Forster) است، متولد ۱ ژانویه ۱۸۷۹ در لندن، که تا ۷ ژوئن ۱۹۷۰، زندگی‌ای پر از تناقض و خلاقیت را پشت سر گذاشت. یتیم‌شده در کودکی (پدرش در ۱۸۸۰ درگذشت)، فورستر توسط مادر و عمه‌هایش بزرگ شد و در کالج کینگز کمبریج، با گروه بلومزبری (شامل ویرجینیا وولف و جان مینارد کینز) آشنا گردید – دوستی‌هایی که ذهنش را به سوی آزادی‌های فکری باز کرد. او نه تنها رمان‌نویس، بلکه مدافع حقوق بشر و منتقد ادبی بود، و در دوران جنگ جهانی اول، به عنوان داوطلب در مصر خدمت کرد، تجربیاتی که بعدها در آثارش منعکس شد.
فورستر با گذری به هند (A Passage to India، ۱۹۲۴) به اوج رسید – رمانی که روابط استعماری بریتانیا و هند را با نگاهی انسانی و انتقادی کاوش می‌کند، و جوایزی چون جیمز تیت بلک مموریال پرایز را برد. این کتاب، الهام‌بخش فیلم دیوید لین (۱۹۸۴) شد و همچنان در بحث‌های پسااستعماری تدریس می‌شود. پیش از آن، اتاقی با منظره (A Room with a View، ۱۹۰۸) با داستانی عاشقانه و طنزآمیز در ایتالیا، آزادی فردی را جشن گرفت، و هاوردز اند (Howards End، ۱۹۱۰) شکاف طبقاتی را با شعار "فقط ارتباط برقرار کنید" نقد کرد. دیگر رمان‌هایش مثل جایی که فرشتگان جرأت نزدیک شدن ندارند (۱۹۰۵) و طولانی‌ترین سفر (۱۹۰۷) هم به مسائل خانوادگی و هویتی می‌پردازند، در حالی که رمان پس از مرگ موریس (۱۹۷۱) – نوشته‌شده در ۱۹۱۳ – جرأتانه به همجنس‌گرایی می‌پردازد و نمادی از مبارزه فورستر با سرکوب‌های اجتماعی شد.
در طول حیاتش، فورستر جوایز بزرگی گرفت: عضویت در Order of Merit (۱۹۶۹) و Companion of Honour (۱۹۵۳)، و نامزدی‌های مکرر برای نوبل ادبیات. مقالاتش در جنبه‌هایی از رمان (۱۹۲۷) هم هنوز راهنمایی برای نویسندگان جوان است. اقتباس‌های سینمایی آثارش، مثل هاوردز اند (۱۹۹۲، برنده اسکار) و اتاقی با منظره (۱۹۸۵، برنده اسکار)، میلیون‌ها نفر را با جهان او آشنا کرده‌اند.