ایشتوان ارکنی (István Örkény، ۱۹۱۲–۱۹۷۹)، نویسنده، نمایشنامه‌نویس و روزنامه‌نگار برجسته‌ی مجارستانی، یکی از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات قرن بیستم مجارستان است. او با سبک طنزآمیز و گروتسک خود، که اغلب با پوچی و نقد اجتماعی آمیخته است، به شهرت جهانی رسید. ارکنی، که تجربه‌ی جنگ جهانی دوم و اسارت در اردوگاه‌های کار اجباری را پشت سر گذاشت، این تجربیات را در آثارش به شکلی هنرمندانه بازتاب داد.

زندگی‌نامه و فعالیت‌های حرفه‌ای ایشتوان ارکنی

ارکنی در سال ۱۹۱۲ در بوداپست متولد شد و ابتدا در رشته‌ی داروسازی تحصیل کرد، اما پس از بازگشت از جنگ، به ادبیات و روزنامه‌نگاری روی آورد. او در دهه‌ی ۱۹۵۰ به دلیل انتقادهایش از رژیم کمونیستی ممنوع‌القلم شد، اما پس از رفع محدودیت‌ها، آثارش به سرعت مورد توجه قرار گرفت. ارکنی به‌عنوان یکی از پیشگامان سبک «دراماتورژی گروتسک» شناخته می‌شود و داستان‌های کوتاه یک‌دقیقه‌ای او، که ترکیبی از طنز تلخ و فلسفه‌ی پوچی است، از نوآوری‌های ادبی او به شمار می‌روند. او همچنین در تئاتر مجارستان تأثیر عمیقی گذاشت و نمایشنامه‌هایش در سراسر اروپا اجرا شدند.

از مهم‌ترین آثار ارکنی می‌توان به رمان تت‌ها (منتشرشده توسط نشر چشمه با ترجمه‌ی کمال ظاهری)، گربه‌بازی و مجموعه‌ی داستان‌های یک‌دقیقه‌ای اشاره کرد. تت‌ها با طنزی گروتسک به زندگی یک خانواده‌ی روستایی در زمان جنگ جهانی دوم می‌پردازد و پوچی زندگی را به تصویر می‌کشد. داستان‌های یک‌دقیقه‌ای او، که در ایران نیز منتشر شده‌اند، با ایجاز و طنز عمیق، مسائل انسانی و اجتماعی را کاوش می‌کنند. ارکنی با این آثار جایگاه خود را به‌عنوان یکی از نوآوران ادبیات مدرن تثبیت کرد.

ارکنی با سبک منحصربه‌فرد خود، که ترکیبی از طنز تلخ، گروتسک و نقد اجتماعی است، به مسائل انسانی در بستر تاریخ پرآشوب مجارستان پرداخت. او با زبانی ساده اما تأثیرگذار، خوانندگان را به تأمل در پوچی و معنای زندگی دعوت کرد. آثار ارکنی، که اغلب با ارجاع به اسطوره‌ها و تاریخ، زندگی روزمره را بازتاب می‌دهند، همچنان الهام‌بخش نویسندگان و مخاطبان هستند.